چاپ
چاپ
در اصطلاح چاپ براي انتقال مفاهيمي مانند متون، تصاوير، اعداد، علائم و… بر روي يك سطح ناميده مي شود.
فهرست مطالب
• ۱ريشه‌شناسي
• ۲پيشينه
۲.۱اختراع چاپ در چين
۲.۲ورود صنعت چاپ به ايران
• ۳شيوه‌هاي چاپ
۳.۱اسلوب‌هاي اصلي چاپ
• ۴چگونگي انجام انواع چاپ
۴.۱پيشرفت‌هاي صنعت
• ۵انواع چاپ
۵.۱تفاوت چاپ ديجيتال و چاپ افست
۵.۱.۱ چاپ افست چيست؟
۵.۱.۲ چاپ ديجيتال چيست؟
• ۶ چاپ سابليميشن چيست؟
• ۷ منابع
ريشه‌شناسي
واژهٔ چاپ و صورت قديمي‌تر آن «چهاپ» را برگرفته از واژهٔ مغولي چاو دانسته‌اند كه به معناي «فشردن سطحي بر سطح ديگر» است. همچنين «چاپ» در تُركي به معني كوبيدن يا حركت مداوم همراه با كوبش است. چاپ در لغت به‌معناي نقش، اثر، مُهر و نشان آمده‌است و در متون مختلف كلمات طبع، باسمه، و تافت به‌عنوان مترادف آن به‌كار رفته‌است.
پيشينه
از مهم‌ترين رخدادهاي تاريخ، اختراع حروف چاپي مستقل و دستگاه چاپ بوده‌است كه به تصور غالب، اولين بار،يوهانس گوتنبرگ (۱۴۶۸–۱۳۹۷) آلماني در سال ۱۴۵۶ ميلادي آن را اختراع كرد؛ اما در حقيقت اختراع فن چاپ به قرن‌ها پيش از گوتنبرگ برمي‌گردد.
ادوار تاريخي چاپ و تحولات آن از ابتدا تاكنون به‌طور كلي به ۶ دسته تقسيم‌بندي مي‌شود:
1. پيش از تاريخ و آغاز دوران تاريخي
2. دوران باستان
3. دوران چيني‌ها
4. دوران هنري
5. دوران مكانيك
6. دوران فتو مكانيك
اين دوران از آغاز خط نويسي و پيش از آن تا حدود قرن ۲۰ ميلادي را شامل مي‌شود.
اختراع چاپ در چين
آسوريان چند هزار سال پيش از ميلاد بر خشت‌هايي از گل رس مُهر مي‌زدند. انگشترهاي خاتم نيز كه در زمان باستان استفاده مي‌شد بر همين اساس كار مي‌كرد، چاپ باسمه نيز قرن‌ها قبل از گوتنبرگ در چين شناخته شده بود، در دوران حكومت سلسلهٔ تانگ در چين (۹۰۶–۶۱۸)، قديمي‌ترين نمودهاي صنعت چاپ ديده شده‌است. در اين دوره، نقش‌ها بر روي صفحه‌اي چوبي حكاكي، و بعد بر روي پارچه چاپ مي‌شد. اولين اشاره به چاپ، در سال ۵۹۳ و يك فرمان حكومتي چيني است كه در آن، امپراتور ون‌تي، دستور مي‌دهد تصاوير و متون بودايي را چاپ كنند. اين متون را اول بر قطعه‌اي كاغذ نازك مي‌نوشتند و بعد آن را بر صفحه‌اي چوبي مي‌چسباندند و متن را بر روي چوب حكاكي مي‌كردند تا يك «زينك» چوبي بسازند و از آن براي چاپ متن استفاده كنند. اين شيوه زمان زيادي مي‌برد، چرا كه هر صفحه از كتاب بايد بر يك صفحهٔ چوبي جداگانه حكاكي مي‌شد.
قديمي‌ترين كتاب چاپي كه تاكنون پيدا شده‌است، يك متن مذهبي بودايي است كه در سال ۸۶۸ چاپ شده، اين متن در غار دون‌هوانگ در جادهٔ ابريشم كشف شده‌است. در قرن نهم، كتاب‌هاي چاپي با تيراژ بالا در شو (ايالت چچوان امروز) عرضه شد و دلالان خصوصي امكان خريد آن‌ها را داشتند. كمي بعد، فن چاپ به ايالت‌هاي ديگر نيز گسترش يافت و در اواخر قرن نهم، در تمام چين رواج يافت. كتاب‌هايي نظير كتاب‌هاي كنفوسيوسي، متون بودايي، فرهنگ‌هاي لغت، كتاب‌هاي رياضيات و … در اين دوران چاپ شده‌است. اين فن به سرعت پيشرفت كرد و در سال ۱۰۰۰ ميلادي، كتاب‌هاي صحافي شده به سبك امروز، جانشين تومارها شد.
در سال ۱۰۴۱ ميلادي، كيمياگري چيني به نام بي‌شنگ، حروف مستقل چاپي را اختراع كرد اين حروف بر روي سفال مرطوب حكاكي مي‌شد و بعد از پختن در كوره، دوام زيادي مي‌يافت و سرعت حروفچيني و تكثير متون را بسيار بالا مي‌برد حروف دستي و حروف قلعي كه پس از آن ايجاد شد، هيچ‌يك رواج نيافت، بر عكس حروف چوبي متداول شد. در اوايل قرن ۱۱، اختراع حروف چاپي مستقل باعث رواج كتاب‌هاي ارزان‌تر چاپي در دوران سلسلهٔ سونگ (۱۲۷۹–۹۶۰) در چين شد.
ورود صنعت چاپ به ايران
دربارهٔ شروع چاپ سنگي در ايران روايات متعددي وجود دارد، اما روايت قوي‌تر اين است كه چاپ سنگ را نخستين بار ميرزا صالح شيرازي در تبريز راه‌اندازي كرد. ميرزا صالح كه از سوي دولت ايران براي فراگيري هنرهاي جديد به اروپا رفته بود، در بازگشت يك دستگاه چاپ سنگي با خود به تبريز آورد كه آن را در سال ۱۲۲۵ هجري قمري راه انداخت. چاپخانهٔ سنگي در مدت كوتاهي در تهران، اصفهان و سپس ساير شهرهاي ايران تأسيس شد و بيش از ۵۰ سال تنها روش چاپ در ايران بود و تا اواخر دورهٔ قاجار، هر چه در ايران چاپ مي‌شد، به روش چاپ سنگي بود. البته هشت سال قبل از ورود چاپ سنگي به ايران چاپ سربي راه‌اندازي شده بود، ولي به علت هزينه و زحمت زياد آن، پس از ورود چاپ سنگي، كنار گذاشته شد ولي بعدها در دورهٔ قاجار دوباره استفاده از حروف سربي رايج گرديد. اولين چاپخانه بروش حروفچيني(چاپخانه حروفي) در اواخر دهه ۱۲۷۰، توسط يوسف اعتصامي(اعتصام الملك آشتياني پدر پروين اعتصامي) در تبريز دائر گرديد.
شيوه‌هاي چاپ
حال بعضي از ابداعات چاپ در قرن ۱۹ و ۲۰ م را بررسي نماييم. در دههٔ آخر قرن 18 م تحولاتي در چاپ ايجاد شد؛ از جمله اينكه در همين دوره شخصي به نام آلويز سنفلدر اتريشي چاپ سنگي را براي تكثير ورقه‌هاي موسيقي ابداع كرد و به آن به عنوان جايگزيني براي سياه قلم كاري نگاه كرد. در اين روش نگاره به وسيلهٔ يك قلم تيز يا عمل يك اسيد بر سطح سنگ ايجاد مي‌شود و نگاره با رنگ سياه بر سطح سنگ خاكستري ترسيم مي‌شود. از همين جهت تصور كار نهايي چندان مشكل نبود. در اين شيوه روش كار اين‌گونه است كه قسمت‌هايي را كه نمي‌خواستند چاپ شود (روي سنگ) مرطوب مي‌كردند و در نتيجه مركب چاپ كه چرب است به آن قسمت‌ها نمي‌چسبيد و قسمت‌هاي خشك مركب را جذب مي‌كردند و بدين صورت سطح آماده چاپ شامل دو قسمت بود:
• بخش مرطوب (براي قسمت‌هاي سفيد)
• بخش خشك (براي قسمت‌هاي سياه يا رنگي)
همين شيوه چاپ بود كه بعدها به اختراع چاپ افست منجر گرديد. اختراع عكاسي شايد بيش از هر عامل ديگر بر چاپ و صنعت تأثيرگذار بود و با وجود اينكه تهديدي براي روشهاي دستي چاپ به حساب مي‌آمد اما با اختراع عكاسي روش حساس كردن سطح فلز و برگرداندن تصوير و حروف و نقوش بر روي آن ابداع شد. اين روش جديد منشأ چاپ با كليشه‌هاي خطي گرديد و در پي پيشرفت عكاسي شيوه‌هاي گراوور، فتوگراوور و هليوگراوور ايجاد شدند. در اوايل قرن ۱۹ م ماشين‌هايي ابداع شد كه اعمال مختلف چاپ را به‌طور خودكار انجام مي‌دادند و در نتيجه سرعت چاپ افزايش يافت تا جايي كه ماشين‌هاي روتاتيو كه قادر بودند در يك لحظه هر دو روي كاغذ را چاپ كنند به وجود آمد. با توجه به مطالب گفته شده به‌طور كلي به ۳ روش مي‌توان يك نمونه (تصوير يا نوشته) را به چاپ رساند كه عبارتند از:
1. چاپ برجسته يا لترپرس يا تايپوگرافي
2. چاپ گود يا فرورفته يا هيلوگراوور
3. چاپ مسطح يا پلانوگرافي يا ليتوگرافي
اسلوب‌هاي اصلي چاپ
بنابراين اسلوب اصلي چاپ با در نظر گرفتن ۳ مرحله زير ضروري است:
الف:تهيهٔ گراوورهاي دستي
ب:تبديل گراوور به چاپ و انجام چاپ
ج:استفاده از فتو مكانيك در چاپ
چگونگي انجام انواع چاپ
۱- چاپ برجسته:در اين روش سطح چاپ شونده به صورت برجسته است. در نتيجه قسمت برجسته در مقابل غلتك آغشته به مركب چاپ رنگ را به خود مي‌گيرد و به كاغذ منتقل مي‌كند. واضح است كه در اين شيوه سطح برجسته بايد معكوس نقش مورد نظر باشد تا پس از چاپ شدن بر روي كاغذ به صورت صحيح نمايان گردد.
۲- چاپ گود:در اين نوع چاپ نقش‌ها و تصاوير در سيلندر استوانه‌اي كه سطح چاپ شونده است، به صورت فرورفته‌اند. اين نوع چاپ از كيفيت بالايي برخوردار است اما به دليل هزينه زيادي كه دارد براي كارهايي با تيراژ بالا مورد استفاده قرار مي‌گيرد؛ مثل:تمبر، اسكناس،…
سيلندر چاپ گود دو نوع است:
الف: تمام سيلندر ريخته‌گري مي‌شود و پس از پايان چاپ دوباره ذوب مي‌گردد.
ب: فقط رويهٔ سيلندر كه نقوش در آن فرورفته‌اند عوض مي‌شود و پس از هر بار چاپ فقط اين رويه تعويض مي‌گردد. در اين نوع چاپ سطح تصاوير يا حروف چاپ افست است.
۳- در اين شيوه سطح چاپ شونده نه برجسته و نه فرورفته است و با خاصيت مواد، حروف و تصاوير مركب را به خود جذب نمي‌كنند. اين روش تكامل يافته شدهٔ ليتو گرافي يا چاپ سنگي است. در اين شيوه كه سطح چاپي صاف است نقش نخست از لوحهٔ فلزي به استوانه لاستيكي منتقل مي‌شود و از روي آن به كاغذ انتقال مي‌يابد.
صفحهٔ فلزي چاپ يا همان زينك به دور يك استوانه لاستيكي بسته مي‌شود. دو غلتك يكي آغشته به مركب و ديگري آغشته به آب برمبناي تضاد بين آب و چربي باعث مي‌شوند نقش روي زينك مركب بگيرد و قسمت‌هاي ديگر مركب را جذب نكنند در اين نوع چاپ با ۴ رنگ اصلي و استفاده از ترام، تمام رنگ‌ها ساخته مي‌شود.
انواع چاپ
چاپ انواع مختلفي دارد كه متناسب با آنچه كه قرار است چاپ شود و آنچه كه بر آن قرار است چاپ شود انتخاب مي‌گردد. مهم‌ترين اين روشهاي عبارت‌اند از:
• چاپ افست: عمدتاً براي تيراژهاي بالا مثل انتشارات، تبليغات استفاده مي شود
• چاپ فلكسو: عمدتاً براي بسته‌بندي
• چاپ هليوگراور: عمدتاً براي بسته‌بندي
• چاپ سيلك اسكرين: عمدتاً براي تبليغات چاپ‌هاي تفكيكي
• چاپ لتر پرس: يكي از روشهاي چاپ برجسته از قديمي‌ترين روشهاي چاپي است.
• چاپ ديجيتال: براي همه مصارف، تبليغاتي و اداري در تيراژ پايين
• چاپ فلت بد:براي همه اجسام سخت مسطح
تفاوت چاپ ديجيتال و چاپ افست
چاپ افست و چاپ ديجيتال از پركاربردترين انواع چاپ به شمار ميروند كه حضورشان در زندگي بشر، اتفاقات مهم و جذابي را در زمينه هاي مختلف رقم زده است. يكي از آن اتفاقات جذاب مي تواند چاپ ديجيتال روي كاغذ و مقوا باشد. اگر شما نام طراح يا گرافيست را يدك مي كشيد، چاپ افست و ديجيتال مرهون حضور شما هستند چراكه با پيشرفت متخصصين طراحي، صعنت چاپ رونق بسيار گرفته و بشر به طرق مختلف به سراغ آن مي رود.
چاپ افست و ديجيتال گرچه جزو چاپ هاي پركاربرد محسوب مي شوند، اما تفاوت هاي عمده اي با يكديگر دارند. اين تفاوت ها باعث شده انسان با توجه به شرايطي كه دارد، تنها به سراغ يكي از آن ها برود.
چاپ افست چيست؟
براي آنكه متوجه شويد چاپ افست و ديجيتال چه تفاوت هايي با يكديگر دارند، بهتر است اول با آن ها آشنا شويد.
به احتمال فراوان چاپ افست را بارها در برنامه هاي تلويزيوني، مجلات، سايت ها يا غيره ديده ايد اما با نام آن آشنا نبوده ايد. دستگاهي كه در حال چاپ مجلات يا جعبه و بسته بندي در چاپخانه است، همان دستگاه چاپ افست است. اين دستگاه بين 1 تا 5 برج رنگ دارد كه با توجه به تعداد اين ستون ها، قيمت دستگاه آن هم تغيير خواهد كرد.
چاپ افست يك سيستم چاپ محسوب مي گردد كه از آن براي چاپ پوستر، كارت ويزيت ، بنر ، ساك دستي ، جعبه ، ليبل و… استفاده مي گردد. خلاصه تر بگوييم؛ براي چاپ هر طرحي روي بسياري از سطوح كاغذي و مقواي ، از دستگاه چاپ افست استفاده مي كنند كه اين هم جزو
تفاوت چاپ افست و ديجيتال محسوب مي شود كه در ادامه به آن خواهيم پرداخت.
چاپ ديجيتال چيست؟
تصاوير ديجيتالي شما با فرمت JPEG، PDF و… به دستگاه چاپگر ديجيتال داده مي شود و دستگاه، تصاوير دريافتي را روي كاغذ چاپ مي كند. دستگاه پرينتر كه ممكن است بارها و بارها آن را ديده يا از آن استفاده كرده باشيد، يك دستگاه ديجيتال –البته در بعد كوچك- محسوب مي گردد. دستگاه هاي چاپ ديجيتال در ابعاد بزرگ در صنايع و چاپخانه ها به كار مي روند. همچنين از چاپ ديجيتال براي چاپ تراكت و كارت ويزيت، بروشور و… استفاده مي گردد. چاپ افست و ديجيتال در اين مورد با يكديگر تفاهم دارند.
چاپ سابليميشن چيست؟
يكي از روشهاي چاپ زيبا و مدرن در دنياي امروزي چاپ روي اجسام ويژه تبليغات و هدايا به مناسبت هاي مختلف مي باشد. از آنجا كه در روشهاي قبلي چاپ مانند چاپ ديجيتال طول عمر محصول كوتاه مي باشد با استفاده از سابليميشن محصولاتي با ماندگاري و كيفيت بسيار بالا چاپ مي گردد.
چاپ ليوان
چاپ ليوان يكي از پرفروش ترين محصولات چاپ ويژه تبليغات مشاغل مي باشد كه بسيار مقرون به صرفه و تبليغي مادام العمر مي باشد و تا زماني كه ليوان قابل استفاده باشد اين تبليغ پابرجا مي باشد.
يكي ديگر از مزاياي چاپ روي ليوان ويژه چاپ عكس شخصي روي ليوان هاي سراميكي مي باشد. با استفاده از اين روش مي توان ليوان ها را با عكس هاي شخصي چاپ كرد و براي مناسبت هاي مختلف از چاپ عكس روي ليوان به عنوان هديه استفاده كرد. مانند چاپ ليوان حرارتي كه در حالت عادي مشكي بوده و وقتي مايعات داغ داخل آن ريخته مي شود عكس ظاهر مي گردد.
چاپ تيشرت
از ديگر محصولات چاپ سابليميشن مي توان به چاپ تيشرت اشاره كرد. چاپ روي تيشرت براي تبليغات مشاغل بسيار مفيد مي باشد. مي توان به مناسبت هاي مختلف از چاپ ست تيشرت براي تك تك افراد استفاه كرد و تم زيبايي را خلق كرد.
چاپ تابلوفرش
چاپ تابلوفرش يكي از محصولات نفيس چاپ حامد مي باشد و قابليت تبديل عكس به تابلوفرش را داراست. ديگر نيازي نيست نگران بافت فرش و قيمت بسيار بالاي آن باشيد چاپ تابلوفرش در كمتر از يك ساعت و با حداقل هزينه قابل انجام مي باشد.
چاپ سنگ
چاپ سنگ يكي از طبيعي ترين و زيباترين هدايا مي باشد كه مي توان آن را به مناسبت هاي مختلف به عزيزانتان هديه دهيد. اين هديه مادام العمر مي باشد و بوي ناب طبيعت را به خانه شما مي آورد.
منبع
https://fa.wikipedia.org/
برچسب:
